دندان درد، دردی است که در بخش دهان و دندان احساس می‌کنید و اغلب بر اثر پوسیدگی و خراب شدن دندان بر اثر تجمع پلاک در اطراف و روی دندان بوجود می‌آید. در واقع اگر به صورت روزانه اقدام به تمیز کردن پلاکهای دندانی نکنید، این پلاک ها با جذب و تجزیه قند موجود در مواد غذایی به اسید، سبب بوجود آمدن حفره در دهان می‌شوند.
البته گاهی اوقات دندان درد مربوط به تحریک شدن دندان پس از درمان های دندانپزشکی است که موقتی است و بعد از چند روز خوب می‌شود. دندان درد خود را با علائم زیر نشان می‌دهد:
درد ضربان دار و مداوم در بخشی از دهان
تیرکشیدن های مداوم
تورم، زخم شدن و دردناک شدن لثه ها (شاید نیاز به جراحی لثه باشد)
برآمدگی متورم و قرمز در دهان
متورم شدن صورت یا فک
شکستن ناگهانی و بی دلیل دندان
تب یا سردرد در اثر درد شدید دندان
احساس کردن مزه بد در دهان که به دلیل عفونت دندانی است، که ابتدا باید اقدام به رفع عفونت کنید.
پیش از درمان دندان درد خانگی، علت را پیدا کنید
دردی که حس می‌کنید می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، و با در نظر داشتن همین موضوع، درمان دندان درد می‌تواند متفاوت باشد. از مهمترین دلایل آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پوسیدگی دندان
- آسیب دیدن دندان پرشده یا خارج شدن مواد
- در آمدن دندان عقل
- عفونت سینوسیت
- ساییده شدن دندانها بر اثر دندان قورچه یا عوامل دیگر
- شکستگی دندان و یا ترک خوردن آن (تشخیص ترک دندان اغلب توسط خود افراد دشوار است)
- عفونت لثه یا آبسه دندان
در مواردی مثل آسیب دندان پرشده و یا عفونت لثه، منتظر نوبت گرفتن از دندانپزشک همیشگی‌تان نمانید و سریعا درمان لازم را دریافت کنید تا عوارض جدی آن (مانند از دست دادن دندان یا استخوان پشتیبان‌اش) برایتان مشکل‌ساز نشود.
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین علل دندان درد است که به دلیل تجزیه مینای دندان توسط باکتری‌ها و تولید اسید به وجود می‌آید. این فرآیند می‌تواند منجر به ایجاد حفره در دندان و نفوذ عفونت به لایه‌های عمیق‌تر شود.
برای کاهش دندان درد شدید ناشی از پوسیدگی، درمان دندان درد خانگی مانند استفاده از دهان‌شویه‌های ضدباکتری و مسکن‌های غیر نسخه‌ای می‌تواند موقتاً مفید باشد. با این حال، برای درمان دندان درد فوری و جلوگیری از پیشرفت آسیب، مراجعه به دندانپزشک و انجام پرکردگی یا درمان‌های ترمیمی لازم است.
درد شدید با آسیب دیدن دندان پرشده
آسیب به دندان‌های پرشده یا خارج شدن مواد پرکننده می‌تواند منجر به دندان درد و حساسیت شدید شود. این مشکل می‌تواند نتیجه ضربه به دندان یا خرابی پرکردگی باشد. مسکن قوی دندان درد خانگی ممکن است به تسکین درد موقت کمک کند، اما درمان دندان درد فوری در این وضعیت شامل ترمیم دندان توسط دندانپزشک است تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
دندان درد شدید هنگام درامدن دندان عقل
رشد دندان عقل، به ویژه زمانی که فضا برای خروج آن کافی نباشد، می‌تواند باعث فشار و دندان درد شود. این فشار ممکن است به لثه‌ها آسیب بزند و باعث التهاب و درد شدید شود.
درمان دندان درد خانگی فوری برای این وضعیت می‌تواند شامل استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب و دهان‌شویه‌های ضدالتهاب برای تسکین درد باشد. در موارد شدید، برای درمان دندان درد ممکن است به کشیدن دندان عقل یا سایر مداخلات دندانپزشکی نیاز باشد.
ساییده شدن دندانها و درد دندان
ساییده شدن دندانها به دلیل عادات مانند دندان قروچه یا سایر عوامل می‌تواند باعث دندان درد و حساسیت شود. این وضعیت می‌تواند به تدریج مینای دندان را از بین ببرد و به لایه‌های حساس‌تر دندان آسیب بزند.
درمان دندان درد خانگی ممکن است شامل استفاده از محافظ شبانه برای پیشگیری از ساییدگی بیشتر و کاهش درد باشد. در صورت عدم بهبود، جهت درمان دندان درد به ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده یا درمان‌های تخصصی دندانپزشکی نیاز است.
شکستگی یا ترک خوردن دندان
شکستگی یا ترک خوردن دندان می‌تواند باعث دندان درد شدید و حساسیت شود. این نوع آسیب ممکن است به راحتی توسط خود فرد شناسایی نشود، اما می‌تواند منجر به التهاب و عفونت در ناحیه آسیب‌دیده شود.
درمان دندان درد در این موارد معمولاً شامل درمان‌های تخصصی مانند عصب‌کشی یا ترمیم دندان است . قاتل دندان درد در این موقعیت‌ها می‌تواند استفاده از مسکن‌های قوی و مداخلات دندانپزشکی برای تسکین و ترمیم دندان آسیب‌دیده باشد.
عفونت لثه یا آبسه همراه با درد شدید
عفونت لثه یا آبسه دندان می‌تواند باعث ایجاد دندان درد شدید و التهاب در ناحیه لثه‌ها شود. این عفونت‌ها معمولاً با تجمع باکتری‌ها و ایجاد چرک در لثه‌ها همراه هستند و می‌توانند به دندانها آسیب بزنند.
درمان دندان درد خانگی شامل شستشو با محلول‌های ضدعفونی‌کننده و استفاده از مسکن‌های غیر نسخه‌ای است، اما درمان دندان درد فوری در این موارد نیازمند درمان‌های تخصصی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و تخلیه آبسه توسط دندانپزشک است.
چه روش‌هایی برای درمان دندان درد فوری وجود دارد؟
به طور کلی روش های مختلفی برای درمان دندان درد فوری وجود دارد، بعضی از روشها جهت تسکین موقتی درد دندان است اما بعضی از آنها، درمان‌های اصلی و اساس دندان هستند که در ادامه به توضیح هر کدام پرداخته ایم. برای درک بهتر هر کدام، ما آنها را در سه دسته کلی بررسی کرده ایم. از جمله:
- روش‌های خانگی تاییدشده توسط بیشتر دندانپزشکان؛
- روش‌هایی که کمتر توسط متخصص‌های این حوزه توصیه می‌شود
- درمان درد دندان در دندانپزشکی و توسط متخصص
درمان خانگی دندان درد
روش های مختلفی برای درمان خانگی دندان درد وجود دارد؛ مثل شستشو با آب نمک، کمپرس آب سرد و گرم، استفاده از مسکن و موارد دیگری که می توانید در این محتوا مطالع کنید. اما همه این موارد یک تسکین دهنده موقت هستند تا زمانی که برای درمان نزد متخصص بروید. برخی از روش‌های درمان و کاهش درد دندان در خانه نقاط ضعفی دارند؛ اما روش های درمانی که در ادامه برای شما بررسی می‌کنیم به شدت موثر هستند.
شستشو با آب نمک، قاتل دندان درد
شستشو با آب نمک جرم‌های روی دندانها را سست می‌کند، عفونت را پاک می‌کند و درد را به صورت موقت تسکین می‌دهد. برای درمان خانگی دندان درد با آب نمک باید مقدار کمی محلول آب نمک را حدود 30 ثانیه در دهان‌تان بچرخانید. اینکار را نهایتا تا دوبار تکرار کنید.
کمپرس داغ و کمپرس سرد برای تسکین درد دندان
هردوی این کمپرس‌ها برای درمان دندان درد مفید هستند؛ اما کمپرس سرد می‌تواند تورم و التهاب را هم کاهش دهد. یک حوله داغ یا جوراب تمیزی که در ماکروویو گرم شده است (و نه خیلی داغ) می‌توانند نقش کمپرس گرم را برای شما ایفا کنند. برای کمپرس سرد هم می‌توانید چندقطعه یخ را در حوله قرار دهید، یا از غذاهای منجمد در فریزرتان استفاده کنید.
درمان دندان درد با طب فشاری
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد طب فشاری (Acupressure) می‌تواند با تحریک ترشح هورمون اندورفین، به طور موقت برای درمان درد دندان موثر باشد. البته اگر بخواهید طب فشاری را امتحان کنید، باید کمی تحقیق کنید.
در سراسر بدن نقاط کلیدی‌ای وجود دارد که تصور می‌شود با درد دندان و فک مرتبط هستند. باید با جست‌وجو این نقاط را پیدا کنید، تا بدانید برای دندان درد و درمان خانگی آن روی چه نقاطی تمرکز کنید. یکی از تقاطی که می‌توانید امتحان کنید، جایی است که انگشت شست و اشاره به هم می‌رسند. این نقطه را برای دو دقیقه با انگشت شست دست دیگرتان فشار دهید.
چای کیسه‌ای نعنا فلفلی
اگر در خانه چای کیسه‌ای نعنا فلفلی دارید، دیگر لازم نیست بپرسید برای دندان درد چه باید کرد! مانند میخک، نعناع هم دارای خواص بی‌حس کنندگی ملایم است.
گذاشنن چای کیسه‌ای نعنا فلفلی (که به طور کلی کاملا بی‌خطر هم است) روی دندان ملتهب‌تان می‌تواند درد آن را برای مدت کوتاهی کاهش دهد. توصیه می‌کنیم کیسه‌ها را چنددقیقه در یخچال خنک کنید تا نتیجه بهتری بگیرید.
مسکن‌های بدون نسخه برای تسکین فوری دندان درد
برای درمان دندان درد خانگی فوری بزرگسالان، استفاده از مسکن‌های بدون نسخه می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد. این داروها با ایجاد تداخل در سیگنال‌هایی که درد را منتقل می‌کنند، به کاهش دندان درد کمک می‌کنند. مسکن‌های رایج بدون نسخه شامل:
- ایبوپروفن: این دارو از گروه ضد التهاب‌های غیراستروئیدی (NSAIDs) است و با کاهش التهاب و درد در ناحیه آسیب‌دیده، به تسکین درد کمک می‌کند و برای درمان دندان درد فوری مؤثر است.
- استامینوفن: این دارو با ممانعت از تولید پروستاگلاندین‌ها (موادی که درد و التهاب را ایجاد می‌کنند)، درد را کاهش می‌دهد. استامینوفن به ویژه برای درمان دندان درد خانگی فوری بزرگسالان مؤثر است و در صورت عدم وجود التهاب، می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
- ناپروکسین: مشابه ایبوپروفن، از گروه NSAIDها است و به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند.
- آسپرین: می‌تواند درد را کاهش دهد و برای بزرگسالان مناسب است، اما به دلیل عوارض جانبی ممکن است برای برخی افراد مناسب نباشد.
- کتوپروفن: از گروه NSAIDها و مشابه ایبوپروفن است، که به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند.
اگر به دنبال درمان دندان درد برای کودکان هستید، دندانپزشکان معمولاً استامینوفن را پیشنهاد می‌کنند
توجه: در صورت مصرف الکل، از استفاده از این مسکن‌ها خودداری کنید تا از خطرات احتمالی مانند خونریزی معده یا آسیب کبدی جلوگیری شود.
دهانشویه آویشن جهت رفع دندان درد
آویشن دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی به شدت قوی می‌باشد، برای تسکین درد دندان در خانه با این گیاه، تنها باید چندقطره از اسانس آن را به آب اضافه، و یک دهانشویه خانگی درست کنید.
همچنین می‌توانید اسانس آویشن را با چند قطره آب مقطر رقیق کنید. کمی پنبه را به این ماده آغشته کنید و آن را روی ناحیه ملتهب قرار دهید تا دندان درد درمان شود.
توجه به موقعیت سر جهت درمان دندان درد
حتما متوجه شده‌اید که هنگام خواب، درد دندان‌تان نسبت به درد آن در طول روز بدتر هم می‌شود. علت این موضوع به موقعیت سرتان بر می‌گردد. وقتی دراز می‌کشید، فشار خون به سرتان بالا می‌رود. به همین خاطر، بهتر است روی مبل بخوابید یا اینکه با بالش‌های بلندتر سرتان را بالاتر نگه دارید.
امیدواریم همان پنچ-شش روش اول درد شما را تا زمان مراجعه به دندانپزشک‌تان از بین ببرد. با این حال، اگر به دنبال روش‌های بیشتری درمان دندان درد خانگی فوری هستید، چند روش دیگر هم برای شما داریم که خب کمتر توصیه می‌شود.
ژل بی حسی دندان
ژل بی‌حسی دندان به عنوان یک درمان دندان درد فوری عمل می‌کند که برای تسکین دردهای خفیف دندان استفاده می‌شود. این ژل‌ها معمولاً حاوی مواد بی‌حس‌کننده مانند لیدوکائین یا بنزوکائین هستند که با مسدود کردن مسیرهای عصبی، سیگنال‌های درد را به مغز نمی‌رسانند.
به همین دلیل، ژل بی‌حسی دندان به نوعی قاتل دندان درد عمل می‌کند، زیرا به سرعت درد را در ناحیه‌ای که اعمال شده کاهش می‌دهد. این ژل‌ها به طور موضعی تأثیر می‌گذارند و می‌توانند برای تسکین سریع درد در مواقع اضطراری مفید باشند، اما نباید به عنوان جایگزین درمان‌های دندانپزشکی مورد استفاده قرار گیرند.
درمان دندان درد با روش‌های کمتر توصیه‌شده
تعداد روش‌هایی که وعده درمان دندان درد خانگی فوری را می‌دهند اصلا کم نیست، اما برخی از آنها بهترین روش نیستند. منظور ما این نیست که نمی‌توانید یا اصلا نباید از این روشها برای درمان درد دندان استفاده کنید؛ اما بهتر است محدودیت‌ها و ریسک‌های احتمالی آنها را گوشه ذهن‌تان داشته باشید.
درمان دندان درد خانگی با روغن میخک
از آنجا که میخک حاوی یک ماده بی‌حس‌کننده طبیعی به نام یوژنول (eugenol) است، می‌تواند تا حدی به درمان شدن دندان درد شما کمک کند. اما مشکل این روش کجاست؟ صرف نظر از اثر کوتاه‌مدت آن، روغن میخک می‌تواند زبان و سایر نواحی حساس دهان را تحریک کند.
درمان فوری درد دندان با سیر یا روغن سیر
سیر خواص ضد میکروبی دارد، و افراد زیادی معتقد هستند که این ماده شگفت‌انگیز به درمان دندان درد هم کمک می‌کند. اما آیا واقعا همین‌طور است؟
بسته به محل درد دندان، جویدن سیر، استفاده از روغن آن، یا قرار دادن خمیر سیر با کمی نمک روی دندان می‌تواند کمی شما را تسکین دهد. اما اینطور که به نظر می‌رسد، تاثیر درمان خانگی دندان درد با سیر و مشتقات آن بسیار خفیف است.
درمان سریع درد دندان با پنبه آغشته به الکل
انواع الکل (و سایر مواد حاوی آن) خواص بی‌حس‌کنندگی ملایمی دارند، و بعضا برای درمان دندان درد خانگی معرفی می‌شوند. این روش تاثیر موقت دارد و ما استفاده از آن را پیشنهاد نمی‌کنیم، مخصوصا برای درمان درد دندان کودکان که کاملا نامناسب است.
شستشو با آب اکسیژنه
قبل از توضیح این را بگوییم که این روش را به هیچ وجه توصیه نمی کنیم. پراکسید هیدروژن یا همان آب اکسیژنه اصولا یک پاک‌کننده است، اما به عنوان یک ماده برای درمان دندان درد خانگی هم معرفی می‌شود.
باید توجه داشته باشید که آب اکسیژنه، هرچند ممکن است آرامشی موقتی ایجاد کند، اما اگر تصادفا بلعیده شود می‌تواند باعث مشکلات معده یا روده شود. از طرفی، اگر آن را به اندازه کافی با آب کافی رقیق نکنید، احتمال دارد دهان را بسوزاند.
عصاره وانیل در تسکین درد دندان
از آنجا که عصاره وانیل حاوی الکل است، اعتقاد بر این است که می‌توان از عصاره آن برای دندان درد و درمان خانگی استفاده کرد. اما مشابه الکل، این ماده هم تاثیری موقت دارد و برای کودکان هم ابدا مناسب نیست.
راه های جلوگیری از دندان درد و پوسیدگی
تمامی مواردی که در بالا ذکر شد، جهت درمان دندان درد می‌باشد، اما چرا پیشگیری های لازم را انجام ندهیم تا دچار پوسیدگی و درد دندان نشویم. رعایت مواردی که در ادامه می‌گوییم کمک می کند که دندانها دیرتر خراب شوند.
- حداقل روزی دو بار دندانهایتان را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- هر روز از نخ دندان به صورت منظم استفاده کنید.
- مراجعه به دندانپزشک جهت چکاپ هر 6 ماه یکبار
- جرم گیری به موقع دندان ها در صورت نیاز
- استفاده از سبزیجات تازه، کلسیم و لبنیات برای استحکام دندان ها.
