دندان اضافی در لثه کودکان که در دهان برخی از کودکان رشد می‌کند اغلب بین دو دندان جلویی بالا ظاهر می‌شود و هم ترازی دندان کودک شما و رشد دندان‌های اطراف را مختل می‌کند. برخی از والدین ممکن است متوجه این وضعیت به عنوان یک دندان شیری اضافی در دهان کودک خود شوند.
در صورتیکه اینگونه نیست و هر چه زودتر باید به دندانپزشک مراجعه کنند تا روند درمان شروع شود. دندان های اضافه کودکان ممکن است به صورت های زیر در کودکان دیده شوند:
- یک دندان اضافی یا چند دندان اضافی
- دندان‌های اضافی در یک یا هر دو طرف دهان
- دندان‌های اضافی روی فک بالا، فک پایین یا هر دو (هایپردونتیا در فک بالا بسیار شایع‌تر است)
- دندان‌های اضافی که به تنهایی یا به صورت دسته‌ای ظاهر می شوند.
- دندان‌های اضافی قابل مشاهده یا دندان‌های اضافی پنهان
انواع دندان اضافه در لثه کودکان
دندان‌های اضافی که هایپردونتیا (Hyperdontia) نیز نامیده می‌شوند اغلب بر اساس محل و شکل آنها طبقه‌بندی می‌شوند:
بر اساس موقعیت دندان‌ها، دندان اضافی در لثه کودکان را می‌توان در دسته‌های زیر طبقه بندی کرد:
- مزیودنس (Mesiodens): شایع‌ترین نوع است که معمولا پشت دندان‌های جلویی بالا رشد می‌کنند.توجه داشته باشید که دندان‌های اضافی همیشه از طریق لثه بیرون نمی‌آیند. در چنین مواردی، دندان‌های اضافی ممکن است فقط از طریق اشعه ایکس مشاهده شوند.
- پارامولار (Paramolars): دندان‌های اضافی که در مجاورت دندان‌های آسیاب رشد می‌کنند، به صورت باکالی (به سمت گونه) و یا به صورت زبانی (به سمت زبان) رشد می‌کنند.
- دیستومولار (Distomolars): دندان‌های آسیاب اضافی در پشت دندان‌های آسیاب سوم (دندان‌های عقل) قرار دارند که اغلب به عنوان دندان‌های آسیاب چهارم شناخته می‌شوند. این دندان اضافی در لثه کودکان به ندرت دیده می‌شود و نادر است.
انواع دندان اضافه از نظر شکل ظاهری
بر اساس شکل، دندان اضافی را می‌توان در گروه‌های زیر دسته‌بندی کرد:
- مخروطی (Conical): دندان‌های کوچک و میخ‌شکل هستند.
- دندان‌های تکمیلی (Supplemental): دندان‌هایی که از نظر شکل شبیه دندان‌های معمولی هستند.
- ادونتوما (Odontoma): توده‌ای از بافت دندانی که ممکن است شامل ساختارهای دندان مانند باشد.
- دندان‌های دکمه‌ای (Tuberculate): این نوع دندان اضافی اغلب به صورت استوانه دیده می‌شود.
-
دلایل رشد دندان اضافه در لثه کودکان
علت دقیق دندان اضافی در لثه کودکان ناشناخته است، اما عوامل متعددی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند. این عوامل عبارتند از:
- ژنتیک: دندان اضافی در لثه کودکان می‌تواند ارثی باشد و از نسلی به نسل دیگر منتقل شود. احتمال ابتلای کودکی که قبلا یکی از اعضای خانواده به هایپردونتیا مبتلا بوده، بیشتر است.
- رشد غیرطبیعی دندان: گاهی اوقات، در مراحل اولیه رشد دندان، سلول‌هایی که دندان‌ها را تشکیل می‌دهند، می‌توانند به‌طور غیر طبیعی تقسیم شوند و در نتیجه دندان‌های اضافی تشکیل شوند.
- عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض اشعه یا برخی داروها، می‌توانند خطر ابتلا به هایپردونتیا را افزایش دهند.
-
بیماری های زمینه‌ای علت دندان اضافی در لثه کودکان
کودکان مبتلا به ناهنجاری‌ها و بیماری‌های خاص دوران کودکی شیوع بیشتری از هایپردونتیا را نشان می‌دهند. این شرایط عبارتند از:
- شکاف لب و کام: نوعی مشکل مادرزادی است که باعث بروز شکاف در لب و کام کودکان می‌شود.
- دیسپلازی کلیدوکرانیال: یک بیماری استخوانی مادرزادی نادر است
- سندرم گاردنر: یک بیماری ژنتیکی نادر است که در آن افراد رشد توده‌ای در بخش‌های مختلفی از بدن را تجربه می‌کنند.
- سندرم داون: بیماری ژنتیکی که به دلیل یک کروموزوم اضافی به وجود می‌آید.
- سندرم اهلرز-دانلوس: بیماری ژنتیکی که باعث می‌شود بافت همبند بدن ضعیف‌تر از افراد عادی باشد.
-
علائم دندان اضافه
بارزترین علامت، هایپردونتیا، وجود دندان اضافی در لثه کودکان است. با این حال، علائم دیگری ممکن است نشان دهنده وجود دندان اضافی در لثه کودکان باشد، از جمله:
- شلوغ بودن دندان‌ها: اگر دندان‌های کودک شلوغ به نظر می‌رسند یا در جویدن مشکل دارند، ممکن است نشانه‌ی هایپردونتیا باشد.
- تاخیر در رویش دندان: اگر دندان‌های کودک در زمان مورد انتظار رویش نکنند، ممکن است نشانه هایپردونتیا باشد.
- مشکلات در گفتار: مشکل صحبت کردن کودک ممکن است نشان دهنده هایپردونتیا باشد.
- برآمدگی یا تورم بافت نرم در امتداد لثه
- فضای وسیع بین دندان‌های جلویی بالا
- بدشکل یا جوش خوردن دندان‌ها
- بیرون‌زدگی دندان‌های جلویی بالا
درمان دندان اضافی در لثه کودکان شامل ترکیبی از رویکردهای مختلف است. که در ادامه به شرح هر یک می‌پردازیم:
- تشخیص زودهنگام: تشخیص زودهنگام برای درمان دندان اضافی در لثه کودکان ضروری است. والدین باید فرزندان خود را از سنین پایین به طور مرتب نزد دندانپزشک ببرند. اگر دندانپزشک به هایپردونتیا مشکوک باشد، ممکن است برای تایید تشخیص، اشعه ایکس را تجویز کند.
- کشیدن دندان: یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان هایپردونتیا در کودکان، کشیدن دندان است. اگر دندان‌های اضافی باعث مشکلات دندانی مانند شلوغی دندان‌ها می‌شوند، دندانپزشک ممکن است توصیه کند که دندان‌های اضافی را بکشید. این روش تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود تا کودک راحت و بدون درد کشیدن دندان را تجربه کند.
- درمان ارتودنسی: درمان ارتودنسی روش دیگری برای درمان دندان اضافی در لثه کودکان در کودکان است. اگر دندان‌های اضافی باعث ایجاد مشکلات دندانی نمی‌شوند، متخصص ارتودنسی ممکن است بریس‌ها یا سایر وسایل ارتودنسی را برای تراز کردن دندان‌ها به درستی توصیه کند. این درمان همچنین می‌تواند به جلوگیری از مشکلات دندانی در آینده مانند پوسیدگی دندان، بیماری لثه و درد فک کمک کند.
- جراحی: در برخی موارد، جراحی ممکن است برای درمان دندان اضافی در لثه کودکان ضروری باشد. اگر دندان‌های اضافی در عمق لثه یا استخوان باشد، ممکن است برای برداشتن آنها نیاز به جراحی باشد. این روش عمدتا تحت بیهوشی عمومی برای اطمینان از راحتی کودک انجام می‌شود.
- نظارت: پس از درمان هایپردونتیا، چک کردن سلامت دندان کودک ضروری است. دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی قرار معاینه‌های بعدی را برای بررسی پیشرفت درمان و اطمینان از عدم وجود مشکل بیشتر دندانی در کودک تعیین می‌کند.
- بهداشت دهان و دندان مناسب: بهداشت دهان و دندان برای حفظ سلامت دندان ضروری است، به ویژه پس از درمان هایپردونتیا. والدین باید مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم را به فرزندان خود بیاموزند.
- معاینات منظم دندانپزشکی: حفظ سلامت دهان و دندان به ویژه پس از درمان دندان اضافی در لثه کودکان حیاتی است. والدین باید به طور مرتب فرزندان خود را برای معاینات معمول نزد دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی ببرند. دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می‌تواند سلامت دندان کودک را کنترل کند و مشکلات را زود تشخیص دهد.
روش های پیشگیری
شما نمی‌توانید از رویش دندان اضافی در لثه کودکان جلوگیری کنید. با اینکه هیچ کاری نمی‌توانید برای جلوگیری از رشد دندان‌های اضافی کودک خود انجام دهید، اما تشخیص زودهنگام و درمان می‌تواند به کاهش خطر عوارض کمک کند.
عوارض کشیدن دندان اضافه در کودکان
با اینکه کشیدن دندان یکی از روش‌های درمان دندان اضافی در لثه کودکان محسوب می‌شود اما ممکن است منجر به عوارض زیر شود:
- درد و تورم: کودکان ممکن است تورم موضعی و درد خفیف را در محل کشیدن دندان را به عنوان بخشی از فرآیند بهبود تجربه کنند.
- خونریزی: خونریزی جزئی شایع است اما باید ظرف چند ساعت برطرف شود. خونریزی مداوم ممکن است نشان دهنده عوارض باشد.
- انحراف در دندان‌ها: برداشتن دندان‌های اضافی می‌تواند تراز دندان‌های مجاور را مختل کند و منجر به مال اکلوژن (بایت نامناسب) شود.
- تاخیر در رویش دندان‌های دائمی: کشیدن دندان گاهی اوقات می‌تواند رویش دندان‌های دائمی را به تعویق بیندازد و منجر به مشکلات در تراز دندان‌ها شود.
- آسیب به دندان‌های مجاور: در حین کشیدن، خطر آسیب دیدن دندان‌های مجاور یا ریشه آنها وجود دارد که می‌تواند منجر به عوارض بیشتر دندانی شود.
- عفونت‌ها: در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان پس از کشیدن، ممکن است عفونت رخ دهد.
هزینه کشیدن دندان اضافه کودکان
هزینه کشیدن دندان اضافی در لثه کودکان بر حسب نوع و موقعیت دندان، استفاده از ماده بی‌حسی، مرکز درمانی دولتی یا خصوصی متغیر است. هزینه کشیدن دندان کودکان از ۶۰۰ هزار تومان شروع می‌شود.
دندان اضافه پشت دندان شیری
رشد دندان اضافی پشت دندان شیری را می‌توان به دو پدیده اصلی نسبت داد: هایپردونتیا و رویش دندان‌های دائمی. در ادامه به صورت دقیق به هر دو اشاره می‌کنیم:
هایپردونتیا به وضعیت داشتن دندان‌های اضافی اشاره دارد که دندان‌های اضافی هستند که می‌توانند در هر نقطه از دهان رشد کنند. این عارضه حدود ۱ تا ۳ درصد از کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به صورت دندان‌های اضافی در پشت یا جلوی دندان‌های موجود، از جمله دندان‌های شیری ظاهر شود.
رویش دندان‌های دائمی زمانی رخ می دهد که دندان‌های دائمی قبل از افتادن دندان‌های شیری مربوطه شروع به رویش می‌کنند. معمولا بین سنین ۵ تا ۷ اتفاق می‌افتد.
دندان اضافه نهفته
دندان‌های نهفته در کودکان به دندان‌هایی اطلاق می‌شود که به درستی از طریق لثه بیرون نمی‌آیند و اغلب در استخوان فک یا بافت لثه فرو می‌روند. وجود دندان‌های اضافی نهفته در کودکان اغلب همراه با تورم یا قرمزی در لثه ها، مشکل در باز کردن دهان، علائم عفونت، مانند چرک یا بوی بد مداوم است. دندان‌های اضافه نهفته در کودکان معمولا به دلایل زیر بروز می‌کنند:
- فضای ناکافی: اغلب، فضای کافی در فک برای بیرون آمدن صحیح دندان‌ها وجود ندارد که منجر به نهفتگی می‌شود.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی می‌تواند احتمال بروز مشکلات مشابه را در کودک افزایش دهد.
- شلوغی: گاهی اوقات دندان‌های شیری در زمانی که باید نمی‌افتند و راه را برای دندان‌های دیگر مسدود می‌کنند.
- موقعیت غیرعادی دندان: دندان‌ها ممکن است به طرفین یا در یک زاویه غیرعادی به دلیل عوامل مختلف از جمله ناهنجاری‌های رشدی، رشد کنند.
کلام پایانی
دندان اضافی در لثه کودکان نیاز به تشخیص و درمان به موقع دارد. این درمان شامل ترکیبی از رویکردهای مختلف، از جمله کشیدن دندان، درمان ارتودنسی، جراحی، بهداشت مناسب دهان و معاینات منظم دندانپزشکی است.
دندان‌های اضافی می‌تواند مشکلات متعددی از جمله شلوغی دندان‌های موجود، مشکل در گاز گرفتن و جویدن و مشکلات تکلم ایجاد کند. در صورت مشاهده هرگونه دندان اضافی در کودکان در اولین فرصت باید کودک خود را نزد دندانپزشک ببرید تا با تشخیص و درمان به موقع از مشکلات بعدی جلوگیری کنید.
