ایمپلنت دندان یا کاشت دندان یک روش جایگزینی دندان است که به دلیل کیفیت بالا، طول عمر و ماندگاری، افزایش زیبایی دهان، مراقبت از لثه و عدم ایجاد مشکل تکلم بسیار محبوب است. ایمپلنت نسبت به سایر روش های جایگزینی دندان گران قیمت تر است. البته ایمپلنت برای همه افراد انجام نمی شود و مستعد شرایطی چون شرایط فک و استخوان مناسب و عدم داشتن بیماری های لثه می باشد.
ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت جایگزین مصنوعی دندان است که امروزه به عنوان درمان استاندارد برای پر کردن جای خالی دندانها در نظر گرفته میشود. ایمپلنت دندان یک میله کوچک پیچی شکل است که طی یک عمل جراحی در داخل استخوان فک فرو میرود تا به استخوان اطراف جوش خورده و آماده نگه داشتن تاج مصنوعی دندان شود. در واقع پایه ایمپلنت به عنوان ریشه دندان عمل میکند و روکش دندان به عنوان تاج دندان. بنابراین ایمپلنت نیازی به تکیه بر دندانهای اطراف ندارد و در داخل استخوان فک ثابت می ماند. فرایند جوش خوردن استخوان به ایمپلنت را یکپارچگی استخوان (osseointegration) میگویند.
جنس مواد ایمپلنت
بیشتر ایمپلنت های دندان از تیتانیوم ساخته میشوند اما ایمپلنت دندان زیرکونیا نیز وجود دارد. تیتانیوم و زیرکونیا هر دو موادی هستند که بدن با آنها سازگار بوده و آنها را به عنوان مهاجم خارجی تلقی نمیکند بنابراین واکنش نشان نمیدهد.
در حال حاضر احتمال موفقیت ایمپلنت دندان نزدیک به ۹۸ درصد است یعنی یکی از موفق ترین درمانها محسوب میشود.
مراحل ایمپلنت دندان
۱. بررسی وضعیت دهان و دندان : در ابتدا وضعیت دهان و سلامتی تان ارزیابی میشود و عکس های لازم گرفته میشود. کیفیت و حجم استخوان در این مرحله به دقت بررسی میشود تا مشخص شود ایمپلنت از پشتیبانی کافی برخوردار خواهد بود یا خیر.
۲. برنامه ریزی و نوبت دهی : سپس برنامه ریزی درمانی صورت میگیرد و نوبت جراحی برایتان تعیین میشود.
۳. بی حسی یا بی هوشی : پیش از شروع کار، تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی قرار میگیرید. گاهی همراه با بی حسی، نیاز به آرام بخش نیز وجود دارد.
۴. خارج کردن دندان قبلی : اگر هنوز دندان آسیب دیده کشیده نشده باشد، ابتدا دندان با دقت و ملایمت کشیده میشود تا آسیبی به استخوان و بافتهای نرم نرسد.
معمولا در این مرحله پیوند استخوان فک انجام میشود و مواد پیوندی استخوان در داخل استخوان حفره خالی دندان قرار میگیرند. در این صورت دندانپزشک دو تا شش ماه صبر میکند تا استخوان التیام کامل پیدا کند و آماده جراحی شود. در صورتی که ایمپلنت در فک بالا در عقب دهان جایگذاری میشود، گاهی به دلیل کم بودن ارتفاع استخوان فک در این ناحیه و احتمال سوراخ شدن سینوس، عمل لیفت سینوس انجام میشود که در آن کف حفره سینوس بالا کشیده شده و زیر آن مواد پیوندی اضافه میشود.
۵. سوراخ کردن استخوان : در صورتی که نیازی به تقویت استخوان نباشد، مرحله بعدی پس از کشیدن دندان، سوراخ کردن استخوان است. با دریل دندانپزشکی استخوان به اندازه مورد نظر سوراخ میشود و ایمپلنت داخل آن قرار داده میشود. سپس سوراخ ایمپلنت با قطعه ای به نام پیچ درپوش بسته میشود.
۶. جایگذاری ایمپلنت و بخیه کردن لثه : مرحله بعدی بخیه کردن لثه است. ممکن است دندانپزشک لثه را اطراف ایمپلنت بخیه کند و سر ایمپلنت بیرون بماند و یا لثه را روی ایمپلنت بکشد و بخیه کند تا از ایمپلنت بیشتر محافظت شود. در حالت دوم، بعدا برای نصب روکش دندان باید یه جراحی ساده صورت بگیرد تا لثه برش خورده و روی ایمپلنت باز شود.
۷. زمان انتظار برای پیوند استخوان و ایمپلنت : پس از جایگذاری ایمپلنت، بسته به شرایط و کیفیت استخوان، مدت زمانی که باید منتظر بمانید از دو ماه تا شش ماه متفاوت است. در این مدت نباید هیچ فشاری بر ایمپلنت وارد شود. باید بگذارید استخوان رشد کرده و به تدریج به ایمپلنت پیوند بخورد تا ثبات ثانویه در ایمپلنت برقرار شود.
۸. قراردادن اباتمنت : پس از جوش خوردن استخوان و ایمپلنت به یکدیگر، مرحله بعدی فرا میرسد. دندانپزشک پیچ درپوش ایمپلنت را باز میکند و قطعه ای به نام اباتمنت روی ایمپلنت پیچ میکند. اباتمنت همانند دندان تراشیده ای که قرار است روی آن روکش نصب شود عمل میکند و پایه ای برای اتصال روکش است.
۹. قالب گیری برای ساخت روکش : بنابراین از ایمپلنتی که روی آن اباتمنت نصب شده قالب گیری میشود تا بر اساس آن روکش دندان ساخته شود.
۱۰. وصل کردن روکش به پایه : پس از آماده شدن روکش برای وصل شدن آن به ایمپلنت مراجعه میکنید. اتصال روکش به ایمپلنت ممکن است با پیچ یا چسب مخصوص باشد.
انواع روش های ایمپلنت دندان
متناسب با شرایط مراجعه کننده، وضعیت لثه، محل دندان از دست رفته و …. از روش خاصی برای انجام ایمپلنت استفاده می شود. باید بدانیم که کاشت دندان طی چند روش صورت می گیرد که مهم ترین آنها عبارتند از:
۱. ایمپلنت دندان تک مرحلهای
در این روش فرآیند قرار دهی ریشه و پایه ایمپلنت در یک مرحله انجام می شود و با ترمیم و بخیه لثه در مرحله اول دیگر نیاز به انجام جراحی یا روش درمانی دیگر در مراحل بعدی ندارد و فقط باید با یک فاصله زمانی سه تا شش ماه بعد برای قراردهی تاج دندان به متخصص مراجعه کند. این فاصله زمانی برای اتصال و جوش خوردن کامل پایه به استخوان فک رعایت می گردد.
۲. ایمپلنت دندان دو مرحله ای
اگر قرار دادن پایه ایمپلنت در دو مراجعه متفاوت و همراه با ترمیم ثانویه انجام گیرد به آن ایمپلنت دو مرحله ای می گویند. فرد طی دو مرحله و با بازه زمانی ۳ تا ۶ ماه درمان را کامل کند. در مرحله اول کاشت پایه و بخیه لثه انجام می شود و در مرحله دوم انجام ترمیم همراه با باز کردن قسمتی از لثه برای تکمیل دندان صورت می گیرد و در نهایت فرآیند های روکش و تاج دندان و .. نیز انجام خواهد شد.
۳. ایمپلنت دندان فرو رونده
در مواردی که متخصص می خواهد ایمپلنت درمانی برای جایگزینی دندان مصنوعی و یا بریج های دندانی باشد از روش ایمپلنت فرو رونده استفاده می کند. در این روش پایه های صاف و یا رزوه دار درون استخوان فک قرار داده می شوند.
۴. ایمپلنت دندانی فوری یا یک روزه
با بررسی شرایط مراجعه کننده و انجام معاینات به صورت کامل و دقیق متخصص می تواند تشخیص دهد که وضعیت برای انجام ایمپلنت بلافاصله فراهم است یا نه؟ در صورت فراهم بودن شرایط، ایمپلنت فوری تجویز می گردد. این روش کمک می کند زمان کل درمان کوتاه تر شود و با قرار دادن پایه در همان جلسه مراجعه، بیمار فقط زمانی را که دکتر برای مستحکم شدن ایمپلنت تجویز می کند را صبر کند. انجام این روش برای همه افراد امکان پذیر نیست و باید وضعیت استخوان فک این اجازه را به متخصص بدهد که ایمپلنت فوری انجام دهد.
۵. ایمپلنت دندان ساب پریو استیل
اگر فرد استخوان کافی فک نداشته باشد و قرار بر استفاده از دندان های مصنوعی به کمک پایه های ایمپلنتی باشد، استخوان فک شکافته نمی شوند و پایه درون لثه و بالای استخوان قرار داده می شود. روش ایمپلنت دندان ساب پریو استیل یک روش تک مرحله ای به حساب می آید. پایه به صورتی درون لثه قرار داده می شود که قسمت کوچکی از آن بیرون لثه باقی می ماند تا دندان مصنوعی روی آن سوار و مهار شود.
۶. روش ایمپلنت دندان کوتاه
دسته ای از ایمپلنت ها در ابعاد کوچکتری ساخته می شوند و دندانپزشک طی یک روش نیمه تهاجمی بدون جراحی عمیق آنها را در فک فرد قرار می دهد، به این روش ایمپلنت دندان کوتاه (MDI) گفته می شود. معمولا از ایمپلنت دندان کوتاه برای فک پایین استفاده می شود که دندان های مصنوعی بر روی آن قرار بگیرند.
۷. روش ایمپلنت دندان All-on-4
روش همه بر روی چهار اشاره به استفاده از ۴ پایه ایمپلنت برای نگه داری یک دست دندان کامل دارد. دندان مصنوعی های رایج را اگر به یاد بیاورید به صورت یک قوس کامل از دندان های هر ف بودند. مشکلی که این دندان های مصنوعی دارند تکان خوردن و لق شدن است که با کمک ایمپلنت All-on-4 بر روی فک و لثه فیکس می گردند و لقی دیگر احساس نخواهد شد. چون در این روش تمام دندان ها از دست رفته اند، بیمار باید تا زمان ایجاد استحکام کامل در بافت فک با ایمپلنت، از برنامه غذایی تصحیح شده و مناسب سازی شده استفاده کند تا فشاری به لثه ها و پایه های ایمپلنت وارد نشود.
۸. روش ایمپلنت های Endosteal و روش پانچ
این دو روش رایج و کاربردی دیگر در اجرای ایمپلنت می باشند که پایه های ایمپلنت کامل درون استخوان فک قرار داده می شوند. ایمپلنت های اندوستال گزینه مناسبی برای جابجایی پروتز دندانی و بریج ها می باشند و متخصص متناسب با سایز ایمپلنت فک را سوراخ می کند تا ریشه دندان را در آن قرار دهد. بعد از اینکه پایه های ایمپلنت قرارداده شد باید بین ۴ تا ۶ ماه صبر کرد تا استحکام کامل شود بعد ادامه درمان زیر نظر متخصص طی گردد.
در روش پانچ شرایط درمان بهتر انجام می شود، جراحی و باز شدن لثه نیست و دوره نقاهت فرد به مراتب کوتاه تر از دوره نقاهت استفاده از روش های دیگر درمانی است.
ایمپلنت دندان چقدر طول میکشد؟
در حالت عادی چند ماه بین زمان جایگذاری ایمپلنت و زمانی که میتوانید از دندان ایمپلنتی خود استفاده کنید، فاصله وجود دارد. چون پس از کاشت ایمپلنت، باید به استخوان فرصت بدهید رشد کرده و به سطح ایمپلنت جوش بخورد تا ایمپلنت از ثبات کافی برای تحمل فشار فک برخوردار شود. سه تا شش ماه این فرایند زمان نیاز دارد. پس از آن اتصال اباتمنت و روکش دندان انجام میشود و صاحب دندان میشوید.
اگر پیش از کاشت ایمپلنت نیاز به پیوند استخوان داشته باشید، چند ماه هم باید زمان برای جوش خوردن پیوند و آماده شدن استخوان برای کاشت ایمپلنت، در نظر بگیرید. با این حال گاهی اوقات که استخوان شرایط نسبتا خوبی دارد میتوان همزمان با پیوند استخوان، جایگذاری ایمپلنت را هم انجام داد.
در مواردی در صورتی که بیمار شرایط مناسب برای کاشت ایمپلنت فوری را داشته باشد، تمامی این مراحل ظرف یک روز انجام میشود یعنی در همان روزی که ایمپلنت برایتان جایگذاری میشود، روکش دندان روی آن وصل میشود تا جای دندان در دهان خالی نماند. این کار بیشتر جنبه زیبایی دارد و نمیتوانید از این دندان فعلا برای جویدن استفاده کنید.
اگر میخواهید بدانید آیا میتوانید ایمپلنت فوری بکارید یا نه، باید با متخصص ایمپلنت صحبت کنید زیرا تجویز کلی در این خصوص به شدت اشتباه است و بستگی به سلامت دهان و دندان و توانایی بدنی شما دارد.
مزایای ایمپلنت
درمان ایمپلنت یک روش موفق و در عین حال پر هزینه می باشد که فرد باید نسبت به مزایای درمانی و نتیجه نهایی آگاه باشد. اطلاع از این مزایا کمک می کند فرد با انگیزه بیشتری برای درمان اقدام نماید و بین روش های درمانی مختلف بهتر بتواند نوع درمان خود را با مشاوره دندانپزشک انتخاب کند. مهم ترین مزایای ایمپلنت عبارتند از :
- افزایش زیبایی دندان ها و چهره فرد با جایگزین شدن دندان از دست رفته، پوسیده و خراب توسط ایمپلنت.
- جلوگیری از فشار و آسیب به دندان های مجاور بخاطر خالی بودن فضای کنار آنها با درمان ایمپلنت.
- ماندگاری و طول عمر بسیار بالای روش کاشت دندان
- صحبت و تکلم فرد به مقدار قابل توجهی بهتر می شود.
- از لثه مراقبت صورت می گیرد و با وجود دندان کاشته شده احتمال تحلیل لثه کاهش می یابد.
- اعتماد به نفس فرد را در شرایط مختلف به مقدار قابل توجهی افزایش می دهد.